SEHEMU YA PILI TAFSIRI KUHUSU WANA WA MUNGU NA BINTI ZA WANADAMU (MW.6:1-4)

Bishop sylvester Gamanywa

UTANGULIZI

Katika sehemu ya kwanza, nilitambulisha kambi mbili kuu za nadharia zinazokinzana kuhusu “wana wa Mungu” walioatajwa katika Mw.6:1-4 ni akina nani. Kambi moja inafundisha ni “malaika wa Mungu” walioasi kwa kuoana na binadamu na kuzaa watoto wa kinefili. Kambi ya pili inafundisha “wana wa Mungu” ni uzao wa Sethi” ambao walikengeuka na kuoana na binti za wanadamu wa “ukoo wa Kaini.”

Katika uchambuzi wa awali nilipingana na “nadharia ya malaika kuoana na binadamu”. Leo nawasilisha uchambuzi wa unaoangukia katika tafsiri ya pili inayofundisha kwamba “wana wa Mungu” sio malaika bali ni binadamu. Nitaanza kwa kuelezea chimbuko la historia ya ukoo wa uzao wa nyoka; pili chimbuko la historia ya ukoo wa “wana wa Mungu”, na tatu nitachambua kuhusu Mkengeuko Wa Maadili Ya Ndoa Kwa “Wana Wa Mungu” Kuoana Na Wasioamini. Karibuni:

1. Chimbuko La Historia Ya Ukoo Wa “Uzao Wa Nyoka”

Katika Mw.3:15 tunasoma ya kuwa Mungu mwenyewe ndiye alitabiri aina 2 tofauti za uzao pale alipotaja kuhusu “uadui” kati ya Uzao wa nyoka" na "uzao wa Mwanamke" (MW.3:15) Kutokana na “tamko la uadui” likawa ndilo chimbuko la “wana wa Mungu” na “binti za wanadamu” katika Mw.6:1-4.

Tukisoma katika Mwanzo Sura za 4 na 5 tunakuta ushahidi wa kihistoria ya watoto wa kwanza kiume wa Adamu, Kaini na Habili. Humo tunashuhudia jinsi ambavyo: “BWANA akamtakabali Habili na sadaka yake; lakini Kaini hakumtakabali, wala sadaka yake. Kaini akaghadhibika sana, uso wake ukakunjamana.” (Mw.4:4b-5) Baadaye tunamsoma Kaini anamwua Habili mdogo wake na kulaaniwa na Mungu: “Basi sasa, umelaaniwa wewe katika ardhi, iliyofumbua kinywa chake ipokee damu ya ndugu yako kwa mkono wako;…” (Mw.4:11) Kuanzia hapo Kaini akawa ndio mwasisi wa “uzao wa nyoka”!

Kwa kupitia uzao wa Kaini tupata orodha ya watoto wake kuanzia Henoko, Iradi, Mehuyaeli, Methushaeli ambaye alimzaa Lameki. (Mw.17-18) Ni kwenye “ukoo wa uzao wa nyoka (Kaini) tunamkuta Lameki akianzisha utaratibu wa “ndoa za wake wengi”, kinyume cha maadili ya ndoa ya mke mmoja tangu Adamu na Hawa. (Mw.4:19)

Ushahidi mwingine unaothibitisha ya kuwa Kaini ndio “uzao wa nyoka uliolaaniwa”, ni pale mjukuu wake Lameki alipotoa kiapo hasi cha kuendeleza visasi vya mauaji kama babu yake: “ ….enyi wake za Lameki, sikilizeni usemi wangu; maana nimemwua mtu kwa kunitia jeraha; kijana kwa kunichubua; kama Kaini akilipiwa kisasi mara saba, hakika Lameki atalipiwa kisasi mara sabini na saba.” (Mw.4:23-24)

2. Chimbuko La Historia Ya Ukoo Wa “Wana Wa Mungu”

Baada ya ukoo wa “uzao wa nyoka” kupitia Kaini kuongezeka, tunamkuta Adamu amepata mtoto mwingine wa kiume akamwita jina lake Sethi. Sethi naye akamzaa Enoshi ambapo tusoma ya kuwa ndipo watu walipoanza kuliitia jina la BWANA.” (Mw.4:25-26)

Kwa mantiki hii, Sethi akawa ndiye baba wa ukoo wa “wana wa Mungu”! Ukoo wenyewe umeanishwa kwa kirefu katika Mwanzo 5:5-32 ukianzia kwa Sethi, Enoshi, Kenani, Mahalaleli, Yaredi, Henoko, Methusela, Lameki (si yule wa Kaini).

Ushahidi mwingine unaothibitisha ya kuwa “wana wa Mungu” ni “uzao wa Sethi” ni Nuhu ambaye ndiye aliyeonekana mtu wa haki wa kuendeleza ukoo safi wa wana wa Mungu baada ya hukumu ya Gharika: “Nuhu akapata neema machoni pa BWANA….Nuhu alikuwa mtu wa haki, mkamilifu katika vizazi vyake; Nuhu alikwenda pamoja na Mungu.”(Mw.6:8-9)

3. Mkengeuko Wa Maadili Ya Ndoa Kwa “Wana Wa Mungu” Kuoana Na Wasioamini

Sasa tuje kwenye kiini cha mjadala wa kisa cha Mw.6:1-4. Ushahidi wa kimaandiko katika kisa hiki unaonesha chimbuko la uharibifu sio “ndoa za malaika na binadamu” kama ilivyo kwa mtazamo wa nadharia husika.

Kiini cha mgogoro hapa ni “mkengeuko wa maadili ya ndoa” uliosababishwa na “Ukoo wa Sethi” ambao ndio “wana wa Mungu’ kuoana na binti za ukoo wa Kaini ambao hawakupaswa kuchangamana kifamilia. Mungu alikasirishwa na ukengeufu huu wa wana wa Sethi kuamua “kujitwalia wake waliowataka” kutoka ukoo wa Kaini na kuzaa nao watoto. Lakini sio hilo tu bali walivuka mipaka kwa kuacha utaratibu ndoa ya mke mmoja kwenda ndoa za wake wengi: “wana wa Mungu waliwaona hao binti za wanadamu ya kuwa ni wazuri; wakajitwalia wake wo wote waliowachagua.” (Mw.6:2)

Msamiati wa neno “kujitwalia wake" kwa kiebrania ni laqah ukimaanisha “muungano wa kindoa” au “kujipatia mke”. Msamiati huo huo umetumika pia kwa “kujitwalia wake” kwa njia ya kuvunja maadili ya kimungu ya ndoa ya mke mmoja(Mw.2:23-24;MT.19:4-5) kwenda “ndoa za wake wengi” kama alivyofanya mjukuu wa Kaini:

“Lameki akajitwalia wake wawili, jina la kwa kwanza ni Ada, na jina la pili ni Sila.” (Mw.4:19) Hii ndiyo iliyomkasirisha Mungu kiasi cha kufupisha “kiwango cha ukomo wa kuishi”(Mw.6:3) duniani; na kisha kufutilia mbali kizazi chote cha binadamu na viumbe hai wote dunia nzima. (Mw.6:5-7)

Mpango wa Mungu tangu mwanzo ni kutunza ukoo safi wa uzao wa mwanamke ambao ungemzaa Yesu Kristo awe mkombozi wa ulimwengu. Ibilisi akamponda “adamu kisigino cha uasi” kwa kumwingia mzaliwa wa kwanza Kaini akalaaniwa. Ukoo wa Sethi ndio uliotegemewa kumleta mkombozi lakini nao pia ukaingiliwa na kukengeuka. Kwa neema akapatikana Nuhu na uzao wake.

Hata baada ya gharika tunaona Mungu aliendeleza msimamo wake mkali kwa “wana wa Mungu” wa kutokuingiliana kindoa na mataifa yenye kuamini miungu mingine: “Usije ukafanya agano na wenyeji wa nchi, watu wakaenda kufanya uzinzi na miungu yao, na kuitolea sadaka miungu yao; mtu mmoja akakuita ukaila sadaka yake. Ukawaoza wana wako binti zao, na binti zao wakaenda kufanya uzinzi na miungu yao, wakavuta wana wenu wafanye uzinzi na miungu yao.” (Kut.34:15-16)

“…..usifanye agano nao, wala kuwahurumia, wala usioane nao; binti yako usimpe mwanawe mume, na wala usimtwalie mwano mume binti yake. Kwa kuwa atamkengeusha mwanao mume asinifuate, ili wapate kuabudu miungu mingine; ndipo itakapowaka hasira ya BWANA juu yenu, naye atakuangamiza upesi..” (Kumb.7:2-4)

UFAFANUZI WA NYONGEZA KUHUSU
NDOA ZA MALAIKA NA BINADAMU

Kwenye makala iliyopita, baadhi ya wasomaji ninaowaheshimu sana waliuliza maswali kuhusu uhalali wa maelezo yangu ya kutokukubaliana na nadharia ya “wana wa Mungu” kuwa sio malaika. Walitaka kujua msamiati wa kiebrania wa “wana wa Mungu” unasemaje kama hauna maana ya malaika wa Mungu kuwa ndio wana wa Mungu. Na wengine wametaka kujua chimbuko la wanefili.

Naomba kuongeza ufafanuzi wa nyongeza katika kujibu maswali yaliyokwisha kuulizwa kama ifuatavyo: Tafsiri ya kiebrania ya “wana wa Mungu” ni bene ha'elohim. Katika Agano la Kale msamiati huu unapatikana sehemu kuu mbili kwenye Agano la kale. Ayu 6:1 na Ayub 2:1. Kwenye Ayu38:7 neno “ha” halipo. Katika sehemu hizo mbili tafsiri ya bene ha’elohim (wana wa Mungu) lilitumika kwa kwa malaika na mahali pengine kwa binadamu pia. (Hos.2:1; Kumb.14:1)

Lakini ukiuchunguza kwa makini muktadha wa maandiko ya kitabu cha Mwanzo utakuta hakuna mahali popote ambapo nadharia hii ya “wana wa Mungu” kuwa ni “malaika wa Mungu” imetajwa. Iwe ni katika Mwanzo au katika vitabu vyote vya Musa vya Kutoka, Hesabu, Walawi, na Kumbukumbu la Torati. Kwa maelezo mengine hii ni tafsiri ya kuazima kutoka kwenye vyanzo vingine ambavyo matumizi ya misamiati yake nayo haina uhusiano na tukio la ndoa zinazodaiwa kuwa za malaika na binadamu katika Mw.6:1-4)

Kana kwamba hii haikutosha, kuna uthibitisho wa kitafiti kwamba nadharia ya “malaika kuoana na binadamu” ilipata nguvu zaidi kutoka chanzo kingine cha taarifa cha “Kitabu cha Henoko” ambacho ndicho kimesimulia habari za ndoa za malaika kuacha enzi yao na kujitwalia wake za kibinandamu na kuzalisha watoto wa kinefili. Kitabu hicho kilitumiwa sana na baadhi ya wakristo maarufu wa karne za kwanza waliovutwa na taarifa zake wakiwemo akina Tertullian, Irenaeus, Origen, na Clement wa Alexandria.

Lakini baadaye Kitabu cha Henoko kilikataliwa kuingizwa kwenye orodha ya maandiko matakatifu ya Agano la Kale. Mojawapo ya sababu za kukataliwa ni paamoja na ukweli kwamba kitabu cha Henoko hakikuandikwa na Henoko mwenyewe. Hata hivyo baadhi ya wanazuoni wa tafsiri ya maandiko ya Kale waliendelea kutumia nukuu za kitabu hicho katika kutafsiri maandiko matakatifu.

CHUMBUKO LA WANEFILI

Watu wengi wameuliza maswali kuhusu wanefili ni akina nani na walitokea wapi! Katika sehemu ya kwanza nilijibu kwa sehemu ya kwamba, wanefili sio uzao wa kinachodaiwa ni mwingiliano wa kingono kati ya malaika na binadamu.

Jina la “wanefili” hali maana moja ya “majitu”. Pia kuna maneno tofauti ya kiebrania yenye tafsiri ya Wanefili. Kuna neno “naphal” likimaanisha “kuwashukia wengine” au “wenye kushambulia wengine” katika Yos 11:7; Ayu.1:15 na Yer.46:16. Neno la pili ni “palah” likiwa na maana “watu wasio wa kawaida” (extraordinary) Hii inamtaja mfalme mwenye nguvu nyingi mno za kuharibu kiasi cha kustaajabisha watu…(Dan.8:23-24)

Lakini pia wanefili lilitumika kwa binadamu wenye maumbile makubwa kama Goliati (1 Sa.17:4; 21:19-20) Sehemu nyingine ambapo tunasoma habari za wanefili ni wana wa Anaki katika Hes.13:22,28,33).

Jambo la kuzingatia hapa ni kuwa chimbuko la wanefili sio uzao wa ndoa za malaika na binadamu. Ni jamii ya watu waliotokana na uzao wa binadamu. Sasa kama hawa wanefili wa Wana wa Anaki walizaliwa na binadamu aliyeitwa Anaki, hali kadhalika na wanefili wa Mw 6:4. Nao walizaliwa na wana wa ukoo wa Kaini, na hasa kwa tabia yao ya ukatili wa kushambulia binadamu wengine katika jamii za wakati huo.

Pia kuna tofauti kati ya “wanefili” na “wana wa waliozaliwa kutokana na ndoa haramu za kibinadamu ambao wanaitwa “watu waliokuwa hodari na wenye sifa.”

Najua ya kwamba uchambuzi huu ni mgumu kwa baadhi. Nitakuwa tayari kujibu maswali yoyote yatakayoulizwa kutoka na uchambuzi wangu. Nitafurahi pia kupata maoni yako. Ubarikiwe sana.

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share

Sign up here with your email